ΑΦΙΕΡΩΜΑ
H συμμετοχή των γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες

 

ΑΡΧΑΙΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ:
Η μοναδική γυναίκα που μπορούσε να παρακολουθήσει τους αγώνες μέσα από το στάδιο ήταν η εκάστοτε ιέρεια της θεάς Δήμητρας. "Παραθυράκι" στους κανονισμούς υπήρχε, αφού στους ιππικούς αγώνες οι γυναίκες μπορούσαν να στεφθούν Ολυμπιονίκες, γιατί σε αυτούς βραβευόταν ο ιδιοκτήτης του άρματος ή του αλόγου. Η πρώτη γυναίκα που μπήκε, κρυφά, ντυμένη ως γυμναστής, μέσα στο στάδιο κατά τη διάρκεια των αγώνων, ήταν η Καλλιπάτειρα. Δεν τιμωρήθηκε (με πτώση από το Τυπαίο όρος) γιατί ήταν κόρη, αδελφή και μάνα Ολυμπιονικών.

ΑΘΗΝΑ 1896: Οι γυναίκες αποκλείονται από τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μία Ελληνίδα δρομέας, η Κυκλαδίτισα Σταμάτα Ρεβίθη, τρέχει τον δικό της ιδιότυπο Μαραθώνιο αγώνα με τη προσδοκία μιας θέσης εργασίας από τον Δήμο Αθηναίων. Γίνεται αντιληπτή και οι κριτές τη σταματούν στα Παραπήγματα (στο ύψος του σημερινού Ευαγγελισμού) λίγο πριν καταφέρει να τερματίσει.

ΠΑΡΙΣΙ 1900: Οι γυναίκες προσκαλούνται να συμμετάσχουν στην αντισφαίριση (αποκαλούμενη τότε ως lown tennis ), στο γκολφ και στην ιστιοπλοΐα. Η Αμερικανίδα Μάργκαρετ Άμποτ, νικήτρια στο γκολφ, γίνεται η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης. Κατά άλλους, μάλλον εσφαλμένα, ο "τίτλος" αυτός ανήκει στην Αγγλίδα τενίστρια Σαρλότ Κούπερ.

ΑΘΗΝΑ 1906: Η παραολυμπιάδα (ή μεσοολυμπιάδα) των Αθηνών δίνει την ευκαιρία στις γυναίκες της καλής Αθηναϊκής κοινωνίας να δοκιμάσουν τις ικανότητες τους στο τένις, με πρώτη νικήτρια την Εσμέ Σημηριώτου.

ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ 1912: 57 γυναίκες από 11 κράτη, λαμβάνουν μέρος στους αγώνες κολύμβησης, στην κατάδυση και στο τένις.

ΜΟΝΑΚΟ 1921: Ιδρύεται το Jeux Feminines , Ολυμπιακοί Αγώνες γυναικών που διοργανώνονται για τα δύο επόμενα χρόνια.

1925: Η αποχώρηση του Βαρόνου Ντε Κουμπερτέν (χαρακτηριστικά αντιθέτου με την οποιαδήποτε συμμετοχή των γυναικών) από την προεδρία της Δ.Ο.Ε. και η ανάληψη της θέσης από το συγκαταβατικό Βέλγο Ανρί ντε Μπεγέ-Λατούρ, γίνεται το ορόσημο που ανοίγει το δρόμο για τη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στα αθλητικά δρώμενα.

ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ 1928 - η χρονιά σταθμός: Τα αγωνίσματα στίβου εντάσσονται στο Ολυμπιακό πρόγραμμα και οι γυναίκες συναγωνίζονται στα 100 μ., στα 800μ., στο άλμα σε ύψος και στην δισκοβολία. "Το γήπεδο ήταν διάσπαρτο με κακόμοιρα δεσποινάρια, ασθμαίνοντα κι απελπισμένα" έγραφαν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης, περιγράφοντας το αγώνισμα του δρόμου 800μ. Το αγώνισμα τελικά καταργήθηκε γιατί οι αθλήτριες υπέφεραν τόσο πολύ μέχρι να τερματίσουν, που οι περισσότεροι θεατές ξέσπασαν σε κλάματα βλέποντας τες. Πέρασαν περίπου 32 χρόνια για να επιτραπεί ξανά στις γυναίκες να τρέξουν αποστάσεις μεγαλύτερες από 200μ. Στα αξιοσημείωτα σημειώνεται, η νίκη της πανέμορφης 18χρονης Καναδής Έθελ Κάθεργουντ στο άλμα σε ύψος. Θα μείνει γνωστή στην ιστορία με τον χαρακτηρισμό "το κρίνο του Saskatoon ".

ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ 1932: Ακόμα ένα όνομα - θρύλος για τον γυναικείο αθλητισμό εμφανίζεται. Η Αμερικανίδα, από το Τέξας, "Μπέιμπι" Ντίντρικσον ξεσηκώνει τους συμπατριώτες της, παίρνοντας χρυσά μετάλλια στον ακοντισμό και στα 8ομ. με εμπόδια.

ΒΕΡΟΛΙΝΟ 1936: Απαγορεύεται η παραμονή των γυναικών στο Ολυμπιακό χωριό. Για πρώτη φορά γίνονται γυναικείοι αγώνες ενόργανης γυμναστικής.

ΛΟΝΔΙΝΟ 1948: Η Ολλανδέζα Φάνι Μπλάνκερς-Κόεν, γνωστή κι ως "Φρασίνα", 32 ετών και μητέρα 2 παιδιών, κερδίζει 4 χρυσά μετάλλια (100μ., 200μ., 80μ. με εμπόδια και 4X100) κι αποδεικνύει ότι η μητρότητα δεν αποτελεί εμπόδιο στον αγωνιστικό αθλητισμό (παρόλο που πολλές φορές σκέφτηκε να τα παρατήσει και να γυρίσει στα παιδιά της, αλλά την έπεισαν και έμεινε τελικά). Η Άλις Κόουτσμαν γίνεται η πρώτη Αμερικανίδα αφρικανικής καταγωγής που κατακτά χρυσό μετάλλιο.

ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ 1956: Αρχίζει η κυριαρχία της μεγαλύτερης Σοβιετικής γυμνάστριας, της Ααρίσα Λατίνινα. Από το 1956 έως και το 1964 θα κερδίσει συνολικά 18 Ολυμπιακά μετάλλια στην ενόργανη γυμναστική.

ΡΩΜΗ 196Ο: Η Βίλμα Ρούντολφ χαρακτηρίζεται "θηλυκός Τζέσε Όουενς". Νικά στους δρόμους 100 και 200μ., κάνοντας αντίστοιχα παγκόσμια ρεκόρ.

ΜΟΝΑΧΟ 1972: Η Ρωσίδα Όλγα Κόρμπουτ, ύψους μόλις 1,50 μέτρου, κατακτά 3 χρυσά και 1 αργυρό μετάλλιο στην ενόργανη γυμναστική.

ΜΟΝΤΡΕΑΛ 1976: Η απόλυτη κυριαρχία των κολυμβητριών της Ανατολικής Γερμανίας. Παίρνουν 11 από τα 13 χρυσά μετάλλια, σημειώνοντας 8 παγκόσμια ρεκόρ. Η Ρουμάνα γυμνάστρια Νάντια Κομανέτσι βαθμολογείται με 10, για πρώτη φορά στην ιστορία της Ολυμπιακής ενόργανης γυμναστικής, και "παρασύρει" χιλιάδες κορίτσια, από όλον τον κόσμο, να ασχοληθούν με το άθλημα.

ΜΟΣΧΑ 1980: Σοκ από τις αποκαλύψεις ότι κάποιες Ανατολικογερμανίδες αθλήτριες μετείχαν στους αγώνες ενώ εγκυμονούσαν και μετά έκαναν άμβλωση. Η αύξηση της απόδοσης στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, στις πολύ γυμνασμένες αθλήτριες, σχετίζεται με την αυξημένη έκκριση χωριακής γοναδοτροπίνης ( HCG ). Η ορμόνη αυτή έχει ήπια αναβολική επίδραση, αλλά δρούσε και σαν "μάσκα" στο αντιντόπινγκ τεστ για κοινά αναβολικά.

ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ 1984: Οι γυναίκες τρέχουν Μαραθώνιο. Η Αμερικανίδα Τζόαν Μπενουά ανακηρύσσεται πρώτη νικήτρια. Στα ούρα της Άννας Βερούλη "ανιχνεύεται" μη επιτρεπόμενη ουσία που αντιστοιχεί στο απαγορευμένο αναβολικό ντέκα-ντουραμπολίν.

ΣΕΟΥΛ 1988: Η "υπερφυσική" Φλόρενς Γκρίφιθ -Τζόϊνερ κατακτά τρία χρυσά μετάλλια (100μ., 200μ., και 4X100) και κάνει όλον τον κόσμο να αναρωτιέται πού μπορούν να φτάσουν οι γυναικείες επιδόσεις. Ο βραζιλιάνος Ολυμπιονίκης Γιοακίμ Κρουζ χαρακτηρίζει την Φλόρενς και την κουνιάδα της Τζάκι Τζόϊνερ Κέρσι (πρωταθλήτρια στο έπταθλο και στο μήκος) ως "γυναίκες - γορίλες".

ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ 1992: Σταθμός για την Ελλάδα. Η Βούλα Πατουλίδου στα 100μ. με εμπόδια, γίνεται η πρώτη Ελληνίδα που κερδίζει χρυσό γυναικείο Ολυμπιακό μετάλλιο. Θα ακολουθήσει στην Ατλάντα η Νίκη Μπακογιάννη που κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στο άλμα σε ύψος.

ΑΤΛΑΝΤΑ 1996: Ρεκόρ συμμετοχής γυναικών. Όλα τα νέα σπορ που προσθέτονται στο πρόγραμμα προβλέπουν τη συμμετοχή γυναικών. Δύο από αυτά, το γυναικείο ποδόσφαιρο και το σοφτ μπολ, προστέθηκαν ειδικά και μόνο για τις γυναίκες. Οι αποστολές που δεν έχουν καθόλου αθλήτριες στη σύνθεση τους είναι 12, έναντι 35 στην Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης.

ΣΙΔΝΕΪ 2ΟΟΟ: Πάνω από 392 γυναίκες θα συμμετάσχουν σε σχεδόν όλα τα αγωνίσματα, ατομικά κι ομαδικά, θα τρέξουν μαραθώνιο, θα πηδήξουν τριπλούν κι επί κοντώ, θα ρίξουν σφύρα, θα κολυμπήσουν, θα κάνουν γυμναστική, ποδήλατο, θα αγωνιστούν σε ομαδικά αθλήματα και σε αθλήματα επαφής, όπως το ταε-κβον-ντό και θα σηκώσουν, επίσημα πλέον, το ένα βάρος μετά το άλλο, κάνοντας το πρώτο Ολυμπιακό τους βήμα στην άρση βαρών.

Το παρελθόν και το μέλλον
Πέρασε ένας αιώνας από τότε που ο Ντε Κουμπερτέν πρέσβευε ότι ο αθλητισμός αντικατοπτρίζει την εικόνα της κοινωνίας κι εφόσον η γυναίκα παίζει παθητικό ρόλο σε αυτήν την κοινωνία, το ίδιο έπρεπε να συμβαίνει και στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ακόμα και σήμερα όμως η γυναίκα-αθλήτρια προσπαθεί να βρει τη θέση που πραγματικά της αξίζει. Αίγες χώρες προσφέρουν τις ίδιες παροχές σε άντρες και γυναίκες αθλήτριες και ακόμα λιγότερες συμπεριφέρονται ισότιμα στους Ολυμπιονίκες τους. Μόνον στην Κίνα οι γυναίκες Ολυμπιονίκες τυγχάνουν μεγαλύτερης δημοσιότητας κι αποδοχής από τους άντρες. Στην Αμερική χρειάστηκε δικαστικός αγώνας (γνωστός με το όνομα Title IX ) ώστε να δοθεί το δικαίωμα απολαβής στις αθλήτριες των χρηματικών κονδυλίων που παρέχονται στους άντρες. Οι περισσότερες μουσουλμανικές χώρες στέλνουν στους αγώνες ομάδες αποτελούμενες μόνον από άντρες. Το 1996 ιδρύθηκε η οργάνωση " Atlanta " με σκοπό να πιεστεί η Δ.Ο.Ε. να απαγορεύσει τη συμμετοχή στις χώρες που απέκλειαν γυναίκες. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: Ένα μεγάλο τίποτα.
Αλλά κι ο χώρος της διαφήμισης -όχι άσχετος, καλώς ή κακώς, με αυτόν του αθλητισμού σήμερα- έχει τη δική του μερίδα στην άνιση μεταχείριση των γυναικών. Οι διαφημιστές, παρά τις εξαιρέσεις, συνεχίζουν να προτιμούν την προβολή των αντρών ως αθλητικά και κοινωνικά πρότυπα και να παρουσιάζουν τις γυναίκες ως σεξουαλικά σύμβολα.
Μήπως όμως και οι ίδιες οι αθλήτριες κάνουν κάποιο λάθος; Η αλήθεια είναι ότι η απεμπόληση της θηλυκότητας και της ταυτότητας του φύλου τους, στην οποία συχνά καταφεύγουν, δεν αρέσει σε κανέναν. Τα παραδείγματα γυναικών με εξωτερική εμφάνιση κάθε άλλο παρά γυναικεία, τρομοκρατούν και κάνουν τους επικριτές να μιλούν για κατάχρηση φαρμάκων, εξουθενωτικές προπονήσεις κι άνετη διεκδίκηση της πρώτης θέσης σε αντρικούς αγώνες Bodybuilding .

Οι θετικές αλλαγές που έχουν επέλθει τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση των γυναικών, οφείλονται περισσότερο στη δύναμη της τηλεόρασης και των ΜΜΕ και στην προσπάθεια των εταιρειών να προσεγγίσουν το γυναικείο φίλαθλο κοινό. Το μάρκετινγκ είναι υποχρεωμένο πλέον να βασιστεί και στις γυναίκες, εξασφαλίζοντας τους υψηλά κασέ, παχυλούς τραπεζικούς λογαριασμούς και μεγάλες καριέρες. Προβάλονται πλέον οι αθλήτριες και σαν ωραίες γυναίκες, με προκλητικά ρούχα, μακιγιάζ και πολλά άλλα τρικ που επιδεικνύουν τη γυναικεία τους φύση,ώστε να ανεβάσουν την τηλεθέαση και το ενδιαφέρον. Οι γυναίκες, για να βγουν κερδισμένες από την "νέα τάξη πραγμάτων", είναι υποχρεωμένες να προστατεύσουν την ίδια τους τη φύση.

Οι γυναίκες ... αντέχουν
Νέες επιστημονικές θεωρίες πρεσβεύουν ότι σε μερικά χρόνια οι γυναίκες είναι δυνατόν, ειδικά στα αγωνίσματα αντοχής, να φθάσουν και ίσως να ξεπεράσουν τις αντρικές επιδόσεις. Οι γυναίκες βελτιώνουν συνεχώς τις επιδόσεις τους στις μεγάλες αποστάσεις κι ειδικά στον Μαραθώνιο όπου το 90% των ρεκόρ που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια, γίνονται από γυναίκες. Σημειωτέον ότι στον Μαραθώνιο δεν υπάρχει επίσημο παγκόσμιο ρεκόρ αλλά μόνον "καλύτερες επιδόσεις", γιατί οι αγώνες γίνονται κάτω από διαφορετικές συνθήκες.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΣΕ ΟΛΥΜΠΙΑΔΕΣ

ΕΤΟΣ	ποσοστό συμμετοχής	ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
ΑΘΗΝΑ 1896	0%	0
ΠΑΡΙΣΙ 1924	4,4%	6
ΒΕΡΟΛΙΝΟ 1936	8,1%	6
ΤΟΚΙΟ 1964	13,3%	8
ΜΟΝΤΡΕΑΛ 1976	20,7%	12
ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ 1984	23,1%	18
ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ 1992	28,9%	22
ΑΤΛΑΝΤΑ 1996	36,5%	25
ΣΙΔΝΕΪ 2000	38%	27

(Για τις Ελληνικές συμμετοχές : Από το 1924 έως το 1996 έχουν συμμετάσχει σε Ολυμπιακούς Αγώνες 66 Ελληνίδες αθλήτριες . Το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής , σε σχέση με τους άντρες σημειώθηκε στους Ολυμπιακούς της Ατλάντα : Περίπου 28% γυναίκες και 72% άντρες.)